Jeugdhulp
Hervormingsagenda
Op basis van de uitspraak van de Commissie van Wijzen is er door het Rijk extra geld beschikbaar gesteld om het gat tussen de jeugduitgaven en het jeugdbudget te dichten. Daarnaast hebben het ministerie van VWS, zorgaanbieders, cliënten(vertegenwoordigers), professionals en de VNG de Hervormingsagenda Jeugd 2022-2028 opgesteld. Het huidige jeugdstelsel is niet houdbaar. Daarom wordt met de Hervormingsagenda beoogd om de hulpverlening te verbeteren en het jeugdstelsel beter beheersbaar te maken. De komende jaren zal moeten blijken welke financiële besparingen op basis van de hervormingsagenda gerealiseerd kunnen worden. De groei van de jeugdhulpuitgaven sinds de decentralisatie in 2015 zal moeten worden omgebogen. Groei van het aantal jeugdigen wat zorg nodig heeft en ook de stijging van de kosten per traject blijft een ontwikkeling die tot nog toe moeilijk is te doorbreken.
Woonplaatsbeginsel
Met ingang van 1 januari 2022 is het woonplaatsbeginsel in de Jeugdwet gewijzigd. De wijziging van het woonplaatsbeginsel is de methodiek waarmee wordt bepaald welke gemeente financieel verantwoordelijk is voor de jeugdhulp die wordt ingezet. Met de wijziging van het woonplaatsbeginsel worden de budgetten Voogdij-18+ herverdeeld over de gemeenten. Vooralsnog is het uitgangspunt dat de kostenontwikkeling in 2022 gelijk zal zijn aan de budgetontwikkeling. Het risico bestaat dat de kosten zich anders ontwikkelen dan het budget. In 2022 zal blijken of de daling van de uitgaven gelijk zal zijn aan de daling van het budget dat de gemeente van het Rijk voor jeugdzorg ontvangt.
Continuïteit Schakenbosch
De instroom van cliënten in jeugdhulp plus loopt landelijk terug. De oorzaak hiervan is nog onvoldoende duidelijk. Er kan sprake zijn van een beleidseffect, samenhang met een verhoogde instroom in de justitiële jeugdinrichtingen (waterbedeffect) of een effect van corona. Het resultaat van de lagere instroom is dat de exploitatie en daarmee de continuïteit van jeugdhulp plus instellingen, waaronder Schakenbosch, onder druk komt te staan. Op advies van de jeugdautoriteit werkt de regio Haaglanden, als accounthoudende regio, in samenwerking met Schakenbosch en de andere jeugdhulpregio’s in Zuid-Holland aan een continuïteits- en herstelplan. Dit plan wordt voor de zomer van 2022 afgerond en zal ook een financieel nadelig effect voor gemeenten hebben dat afhankelijk is van het uiteindelijke plan. De zorgvorm jeugdhulp plus is een essentiële, hoog-specialistische zorgfunctie die behouden moet blijven waarbij de invulling van de zorg wel verandert als gevolg van de transformatie van gesloten jeugdhulp.
Wmo
Abonnementstarief
Sinds de invoering van het abonnementstarief betaalt iedereen een vaste eigen bijdrage voor een Wmo-voorziening van € 19,- per maand, ongeacht het inkomen. Door stijgend gebruik van met name de huishoudelijke ondersteuning staat de beschikbaarheid hiervan onder druk. In het regeerakkoord heeft het kabinet daarom opgenomen dat er toegewerkt wordt naar een eerlijkere eigen bijdrage voor de huishoudelijke hulp met landelijke normen en met oog voor betaalbaarheid van lage- en middeninkomens. Het effect voor Leidschendam-Voorburg is op dit moment nog niet inzichtelijk.
Personeelstekorten bij partners
Zorgaanbieders, en op dit moment met name aanbieders van huishoudelijke ondersteuning, hebben veel moeite om personeel te vinden. Meerdere aanbieders hebben op dit moment een cliëntenstop. Verschillende gemeenten hebben al te maken met (lange) wachtlijsten.
Met aanbieders wordt regelmatig overlegd om een vinger aan de pols te houden, maar ook om na te denken over mogelijke oplossingen. Verruiming van arbeidstijden is bijvoorbeeld al doorgevoerd. Het vergroten van de zelfredzaamheid, kan mogelijk uitstel van huishoudelijke ondersteuning betekenen. Ook andere (innovatieve) vormen worden onderzocht om kwalitatieve zorg te blijven bieden aan hen die dat nodig hebben. In de decembercirculaire 2021 is compensatie opgenomen voor de stijging van de CAO-lonen in de zorg. Helaas zal dit slechts zeer beperkt van invloed zijn op de huidige personeelstekorten.
Aanscherping Sociaal kompas
Eind 2021 is de aanscherping van het Sociaal Kompas vastgesteld, waarmee meer richting wordt gegeven aan keuzes die we hebben in het sociaal domein. Beleid wordt per thema hierop aangepast. De aanscherping zal op die manier de komende jaren vorm krijgen. Er wordt meer ingezet op een beweging van curatief naar preventief, zorg voor diegene die het het hardst nodig hebben en meer integraliteit. Tegelijkertijd wordt er ook gekeken naar tot hoever de rol van de gemeente gaat. Taken die buiten onze rol vallen worden afgestoten. Het vangnet dat de gemeente is wordt daardoor soms groter en soms kleiner. Dit kan financiële gevolgen hebben. Zo kunnen mogelijk in de toekomst verdelingen van budgetten wijzigen. Meer inzet op preventie is een extra investering, dit kan gedekt worden vanuit een (verwachte) terugloop curatieve kosten door de inzet van deze preventie, of juist door minder te investeren op andere preventieve activiteiten. De doelen uit het bestaande Sociaal Kompas blijven bestaan en vormen hiermee de gemeentelijke doelstellingen binnen het sociaal domein.
Beschermd wonen
De planning was om per 1 januari 2023 de verantwoordelijkheid voor Beschermd Wonen (BW) over te dragen van de centrumgemeenten (verantwoordelijk sinds 2015) naar alle gemeenten. Onlangs heeft het ministerie van VWS aangegeven dat de invoering van het woonplaatsbeginsel beschermd wonen op 1 januari 2023 niet meer haalbaar is.
Doel van de overdracht van beschermd wonen is het meer, beter en dichtbij organiseren van de nodige zorg (rapport Dannenberg: Van beschermd wonen naar beschermd thuis). Vanwege o.a. de omvang van de doelgroep, de benodigde zorg en de spreiding van de voorzieningen wordt regionale samenwerking verplicht gesteld via de Norm van opdrachtgeverschap. Leidschendam-Voorburg maakt onderdeel uit van de H5, samen met Den Haag (nu centrumgemeente), Zoetermeer, Rijswijk en Wassenaar.
De eerste ramingen laten zien dat de middelen in de conceptverdeling in principe voldoende zouden moeten zijn voor deze instroom, maar daar is ook nog veel onzeker. De in de regiovisie aangekondigde regionale financiële solidariteitsregeling wordt nog uitgewerkt. Dit voorstel komt in 2022 ter besluitvorming richting de gemeenteraden.
Mogelijke uittreding Voorschoten uit samenwerking W&I
Gemeente Voorschoten oriënteert zich op een nadere samenwerking met de Leidse regio en het servicepunt 71. Onderdeel van dit onderzoek is ook de huidige samenwerking met gemeente Leidschendam-Voorburg op het gebied van Werk en Inkomen. Ten aanzien van dit onderzoek naar de uitvoering van de taken Werk en Inkomen wordt door Leiden voor Voorschoten een pas op de plaats gemaakt. De verwachting is dat dit onderdeel niet eerder dan medio 2023 verder onderzocht zal worden.
Welzijnsgesprek
De vormgeving van de controle op recht- en doelmatigheid op het gebied van Werk en Inkomen wordt dit
jaar hernieuwd. Binnen het project welzijnsgesprek worden inwoners met een bijstandsuitkering
persoonlijk gesproken, waarbij wordt bezien welke ondersteuning (verder) geboden kan worden. Daarbij
wordt bekeken op welke voorzieningen nog meer recht bestaat, maar waar geen gebruik van wordt
gemaakt. Ook wordt bekeken of er een aanvullende hulpvraag bestaat en wordt de inwoner waar nodig
doorverwezen. Daarnaast krijgt de rechtmatigheid van de bijstandsuitkering aandacht. In de gemeentelijke
begroting 2023 wordt een besparing opgenomen van € 250.000, die als effect van de welzijnsgesprekken
mogelijk gerealiseerd wordt, voorwaardelijk aan de onderbouwing daarvan, op basis van een analyse die
in de eerste helft van 2023 door het college met de raad wordt gedeeld. Hierbij moet de kanttekening
worden geplaatst dat de realisatie geheel afhankelijk is van wat (niet) wordt aangetroffen. Voor de
gemeenteraad is met name een signalerende en controlerende taak weggelegd, zowel op basis van de
informatie die de gemeenteraad van het college ontvangt, als signalen vanuit de samenleving.